Từ đầu năm 2025, giá đồng tại Mỹ đã tăng lên mức cao chưa từng có, được thúc đẩy bởi kỳ vọng thị trường về mức thuế 50% áp lên hàng hóa đồng nhập khẩu theo chương trình thương mại của chính quyền Tổng thống Trump. Đợt tăng giá này chủ yếu xuất phát từ lo ngại nguy cơ gián đoạn nguồn cung và chi phí nguyên liệu đồng cho các nhà sản xuất Mỹ sẽ tăng mạnh khi thuế có hiệu lực từ ngày 1/8.
Tuy nhiên, chính sách thương mại khó lường của Nhà Trắng một lần nữa khiến thị trường bất ngờ. Ngày 30/7, chính quyền Mỹ thông báo miễn áp thuế 50% đối với nguyên liệu đồng thô, khiến giá đồng giao ngay tại Mỹ lao dốc, xóa bỏ kỳ vọng của ngành khai thác đồng trong nước về một giai đoạn lợi nhuận đột biến.
Mỹ trở thành “trung tâm” quyết định giá đồng toàn cầu
Nếu trước đây, biến động giá đồng thế giới chủ yếu phụ thuộc vào nhu cầu và diễn biến tại Trung Quốc, thì năm 2025, Mỹ lại trở thành nhân tố quyết định giá của kim loại chuyển tiếp này. Đợt tăng giá tại Mỹ gắn liền với xu hướng chung của thị trường kim loại, khi giới đầu tư kỳ vọng đồng sẽ bị áp thuế nhập khẩu trừng phạt.
Từ 1/4 đến 29/7, giá hợp đồng đồng tương lai COMEX tăng từ 9.667 USD/tấn lên 12.355 USD/tấn, mức cao nhất kể từ sau giai đoạn phục hồi hậu Covid-19.
Ngược lại, giá đồng trên LME duy trì ổn định quanh 9.600 USD/tấn, nằm ở vùng đỉnh 5 năm. Khoảng cách giá xuyên Đại Tây Dương đã mở rộng tới 28%, kích hoạt hoạt động giao dịch chênh lệch giá quy mô lớn giữa hai sàn.
Sự chênh lệch này kéo lượng tồn kho đồng từ châu Âu và châu Á sang Mỹ. Tồn kho COMEX tăng từ 97.524 tấn lên 257.915 tấn, trong khi tồn kho LME giảm từ 213.275 xuống 138.200 tấn. Sở Giao dịch Thượng Hải (SHFE) cũng chứng kiến lượng tồn kho lao dốc từ 235.296 xuống 72.573 tấn, phản ánh dòng chảy mạnh mẽ của đồng sang Mỹ.
Thông báo miễn thuế nguyên liệu thô lập tức tạo cú sốc lớn. Chỉ trong một ngày, giá đồng COMEX mất hơn 20%, từ 12.282 USD/tấn xuống 9.548 USD/tấn. Đây là mức giảm mạnh nhất trong lịch sử giá đồng Mỹ. Khoảng chênh lệch COMEX–LME thu hẹp từ 2.704 USD/tấn xuống chỉ 29 USD/tấn, chấm dứt cơ hội arbitrage béo bở nhất năm.
Các nhà luyện đồng Mỹ, vốn tích trữ hàng chờ giá tăng, nay mắc kẹt trong thị trường dư cung. Tồn kho nội địa phình to khiến nguy cơ đảo chiều dòng chảy, đưa đồng quay trở lại châu Âu và châu Á, ngày càng hiện hữu.
Trong số các bên bị ảnh hưởng, nặng nề nhất là doanh nghiệp khai thác đồng của Mỹ. Freeport-McMoran, hãng khai thác lớn nhất từng dự báo có thể tăng thêm 1,7 tỷ USD dòng tiền hàng năm nếu mức premium giá nội địa duy trì. Tuy nhiên, chỉ sau thông báo của ông Trump, cổ phiếu hãng này đã giảm 11% từ 43,2 USD xuống 38,8 USD.
Ngược lại, quyết định miễn thuế lại mang tới lợi ích cho các nhà cung cấp quặng đồng cho Mỹ, đặc biệt là Chile, quốc gia sản xuất đồng lớn nhất thế giới. Việc miễn thuế giúp giảm rủi ro thương mại và ổn định xuất khẩu đồng sang Mỹ, khiến đề xuất đưa đồng vào đàm phán thương mại song phương trở nên không còn cần thiết.
Triển vọng thị trường – từ “nóng” sang “chiết khấu”?
Theo công bố, chính sách thuế mới chỉ áp dụng với dây dẫn điện, ống và phụ kiện đồng, nhóm hàng chiếm khoảng 28% tổng giá trị nhập khẩu liên quan đến đồng của Mỹ năm 2024 (tương đương 4,7 tỷ USD), trong đó 23% giá trị nhập từ Trung Quốc. Điều này cho thấy sắc thuế mới mang màu sắc “nhắm tới” Trung Quốc nhiều hơn là biện pháp bảo hộ toàn diện.
Trước đó, giới phân tích nhận định việc miễn thuế nguyên liệu thô sẽ hỗ trợ các nhà luyện đồng Mỹ, giúp họ có chi phí nguyên liệu thấp hơn so với đối thủ tại Trung Quốc và Nhật Bản.
Trên thực tế, từ tháng 4, một số nhà luyện đồng Mỹ đã lên tiếng cảnh báo Nhà Trắng về nguy cơ áp thuế toàn diện có thể gây bất lợi cho ngành luyện kim trong nước.
Hiện giá đồng COMEX đã về ngang bằng LME, đặt các doanh nghiệp khai thác Mỹ vào thế bất lợi, trong khi các nhà luyện kim có thể hưởng lợi từ giá nguyên liệu thấp. Mỹ hiện chỉ có hai nhà luyện đồng chính: Freeport-McMoran (Miami, Arizona) và Rio Tinto (Kennecott, Utah).
Tổng thống Donald Trump từng để ngỏ khả năng áp thêm thuế nếu cần thiết. Tuy nhiên, nếu không có thay đổi đột ngột, thị trường đồng Mỹ vốn đang “quá nóng” được dự báo có thể chuyển sang giao dịch ở mức chiết khấu so với LME.
Theo trang tin Oilprice, lượng tồn kho COMEX hiện gấp hơn ba lần SHFE, trái ngược hoàn toàn so với hồi tháng 3. Khi tồn kho tại LME và SHFE suy giảm, khả năng đảo chiều dòng chảy đồng ra khỏi Mỹ càng lớn, mở cơ hội cho các nhà sản xuất lớn như Chile.
Thêm vào đó, các quỹ đầu cơ nhiều khả năng sẽ giảm sự tham gia vào thị trường đồng Mỹ. Số liệu tuần qua cho thấy vị thế mua ròng tại sàn London gấp ba lần vị thế bán, trong khi tại Mỹ, vị thế ròng đã giảm, là dấu hiệu cho thấy các đợt rút vốn tiếp theo có thể xảy ra.
Cú “bẻ lái” của Tổng thống Trump với thuế quan cho đồng (hay còn gọi là Copper TACO) không chỉ xóa bỏ kỳ vọng lợi nhuận của ngành khai thác đồng Mỹ mà còn làm rung chuyển hoạt động giao dịch toàn cầu.
Từ góc độ tài chính, đây là minh chứng rõ ràng cho thấy mức độ nhạy cảm của thị trường hàng hóa cơ bản đối với chính sách thương mại, đồng thời đặt ra thách thức lớn cho các nhà đầu tư, nhà sản xuất và quỹ đầu cơ trong việc điều chỉnh chiến lược và quản trị rủi ro.
