Năm 2025, pháp luật thuế hiện hành quy định có 4 nhóm đối tượng không phải nộp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) nếu đáp ứng đầy đủ điều kiện về mức thu nhập, hồ sơ và nghĩa vụ kê khai. Việc nắm rõ các trường hợp này giúp người lao động, cá nhân kinh doanh xác định đúng nghĩa vụ thuế, tránh sai sót khi quyết toán.
Nhóm thứ nhất là người có thu nhập từ tiền lương, tiền công chưa đến ngưỡng chịu thuế. Theo quy định tại Thông tư 111/2013/TT-BTC và Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14, cá nhân không có người phụ thuộc sẽ không phải nộp thuế TNCN nếu tổng thu nhập dưới 11 triệu đồng/tháng sau khi đã trừ đầy đủ các khoản giảm trừ theo quy định.
Các khoản được trừ bao gồm bảo hiểm bắt buộc, quỹ hưu trí tự nguyện, các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo, khuyến học, các khoản được miễn theo luật và những khoản không tính vào thu nhập chịu thuế. Chỉ khi phần thu nhập tính thuế vượt ngưỡng này thì cá nhân mới phát sinh nghĩa vụ nộp thuế.
Trường hợp có người phụ thuộc, ngưỡng chịu thuế được nâng lên tương ứng với số người được giảm trừ gia cảnh. Cụ thể, nếu sau khi giảm trừ, thu nhập thực nhận chưa vượt mức 15,4 triệu đồng/tháng với một người phụ thuộc; 19,8 triệu đồng/tháng với 2 người phụ thuộc; 24,2 triệu đồng/tháng với 3 người phụ thuộc; 28,6 triệu đồng/tháng với 4 người phụ thuộc và 33 triệu đồng/tháng với 5 người phụ thuộc thì cá nhân không phải nộp thuế TNCN. Do đó, người lao động cần tính đúng thu nhập sau giảm trừ và xác định chính xác số người phụ thuộc hợp lệ để biết mình có thuộc diện phải nộp thuế hay không.
Nhóm thứ hai là người làm việc theo hợp đồng lao động dưới 3 tháng hoặc không ký hợp đồng lao động. Theo Thông tư 111/2013/TT-BTC, cá nhân cư trú thuộc nhóm này được tạm thời không bị khấu trừ thuế tại nguồn trong hai trường hợp.
Thứ nhất, khi tổng tiền lương, tiền công dưới 2 triệu đồng mỗi lần chi trả. Thứ hai, khi thu nhập từ 2 triệu đồng mỗi lần trở lên nhưng đây là nguồn thu duy nhất, sau khi trừ các khoản giảm trừ vẫn chưa đến ngưỡng chịu thuế và người nhận thu nhập có cam kết theo Mẫu số 08/CK-TNCN ban hành kèm Thông tư 80/2021/TT-BTC. Trong trường hợp này, đơn vị chi trả được phép không khấu trừ 10% thuế TNCN tại nguồn.
Tuy nhiên, người nhận thu nhập phải chịu hoàn toàn trách nhiệm về nội dung cam kết đã lập. Nếu đến cuối năm, tổng thu nhập thực tế vượt ngưỡng chịu thuế thì cá nhân vẫn phải tự quyết toán và nộp bổ sung thuế theo quy định của pháp luật.
Nhóm thứ ba là cá nhân có các khoản thu nhập thuộc diện được miễn thuế. Luật Thuế thu nhập cá nhân năm 2007, đã được sửa đổi, bổ sung qua các năm và tiếp tục được điều chỉnh bởi Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025, quy định 19 khoản thu nhập được miễn thuế TNCN. Trường hợp cá nhân có thu nhập thuộc các khoản này và đáp ứng đầy đủ điều kiện theo luật thì không phải nộp thuế TNCN trong năm 2025 đối với phần thu nhập được miễn.
Nhóm cuối cùng là hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh có doanh thu thấp. Theo Thông tư 40/2021/TT-BTC, nếu doanh thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh trong năm dương lịch từ 100 triệu đồng trở xuống thì hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân. Mốc doanh thu 100 triệu đồng/năm là căn cứ để cơ quan thuế xác định đối tượng không thuộc diện nộp hai loại thuế này.
Trong trường hợp kinh doanh theo hình thức nhóm cá nhân hoặc hộ gia đình, doanh thu 100 triệu đồng/năm được tính cho một người đại diện duy nhất trong năm tính thuế. Dù được miễn thuế, hộ và cá nhân kinh doanh vẫn có trách nhiệm kê khai trung thực, đầy đủ, nộp hồ sơ đúng thời hạn và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác của số liệu đã khai báo.
