Không cần gì ghê gớm, chỉ với điện thoại và internet, chúng vẫn gieo rắc nỗi sợ hãi, khiến nhiều người mất hàng trăm triệu đồng.
Cách thức hoạt động của “bắt cóc online”
Các đối tượng thường sử dụng một số kịch bản chính:
Giả giọng người thân: Nhờ công nghệ deepfake (là công nghệ mô phỏng hình ảnh khuôn mặt con người, được đặt tên theo cụm từ được kết hợp giữa "deep learning" (máy học), "fake" (giả) và AI giả giọng, chúng gọi điện hoặc gửi tin nhắn thoại với giọng nói gần như thật, kêu cứu trong hoảng loạn: “Cứu con với, họ sắp giết con…”.
Ghép hình, cắt ghép video: Lấy ảnh cá nhân từ mạng xã hội của nạn nhân hoặc con cái họ, ghép vào video bị trói, bịt miệng, rồi gửi kèm tin nhắn đe dọa.
Lợi dụng thông tin cá nhân bị rò rỉ: Từ số điện thoại, trường học, tên bạn bè, địa chỉ… kẻ gian dễ dàng tạo kịch bản “hợp lý” khiến người nghe tin tưởng.
Gây áp lực thời gian: Chúng thường yêu cầu chuyển tiền ngay, không cho nạn nhân có thời gian kiểm chứng, kèm lời đe dọa “liên lạc với cảnh sát là con sẽ chết”.
Sử dụng số điện thoại lạ, mã vùng quốc tế: Nhiều vụ việc bắt nguồn từ các cuộc gọi có mã +84 giả lập hoặc mã nước ngoài, thực chất là VoIP để che giấu danh tính.
Vì sao nhiều người dễ sập bẫy
Tâm lý hoảng loạn: Khi nghe tin người thân gặp nguy hiểm, đặc biệt là trẻ em, cha mẹ thường mất bình tĩnh, phản ứng cảm tính.
Thiếu kỹ năng xác minh thông tin: Không biết cách liên lạc nhanh với người thân qua kênh khác để kiểm tra.
Chủ quan với bảo mật thông tin cá nhân: Đăng tải quá nhiều thông tin trên mạng xã hội, tạo điều kiện cho kẻ xấu thu thập dữ liệu.
Những vụ việc điển hình gần đây như vụ việc tại TP.HCM: Một phụ huynh nhận cuộc gọi từ số lạ, nghe giọng con trai khóc lóc cầu cứu. Kẻ lạ đòi 200 triệu đồng “chuộc” trong 30 phút. May mắn, người cha kịp gọi cho con qua số khác, phát hiện cháu vẫn an toàn ở trường.
Hay vụ tại Hà Nội: Một phụ nữ nhận video con gái bị trói kèm tin nhắn tống tiền. Thực tế, video được ghép từ ảnh Facebook của con gái và cảnh quay từ một đoạn phim trên mạng.
Những vụ việc này cho thấy mức độ tinh vi và tốc độ hành động của kẻ gian, đủ để khiến nạn nhân hoảng loạn và mất tiền nếu thiếu bình tĩnh.
Cách nhận diện và đề phòng
Bước 1: Giữ bình tĩnh
Dù nội dung có gây sốc, hãy cố kiểm soát cảm xúc. Đây là “lá chắn” đầu tiên.
Bước 2: Xác minh ngay lập tức
Gọi cho người thân bằng một số khác hoặc qua ứng dụng chat (Zalo, Messenger…).
Liên hệ với trường học, đồng nghiệp, hoặc bạn bè gần nhất của người bị cho là “nạn nhân”.
Bước 3: Kiểm tra số gọi đến
Nếu là mã vùng quốc tế lạ hoặc số không hiển thị rõ, khả năng cao là giả mạo.
Không gọi lại số lạ trước khi xác minh.
Bước 4: Tuyệt đối không chuyển tiền vội
Chuyển tiền khi chưa xác thực chỉ giúp kẻ gian đạt mục đích và khuyến khích chúng tiếp tục lừa đảo.
Bước 5: Bảo vệ thông tin cá nhân
Hạn chế đăng ảnh, lịch trình, thông tin trường lớp, địa chỉ trên mạng xã hội.
Sử dụng chế độ riêng tư cho tài khoản cá nhân.
Cài đặt xác thực hai lớp cho email, mạng xã hội.
Bước 6: Báo cơ quan chức năng
Khi nhận các cuộc gọi nghi vấn, hãy ghi âm, chụp màn hình và báo ngay cho công an hoặc cơ quan an ninh mạng.
Lời cảnh báo từ chuyên gia
Các chuyên gia an ninh mạng cho biết, “bắt cóc online” là biến thể mới của lừa đảo công nghệ cao, có khả năng lan rộng khi AI và deepfake ngày càng rẻ và dễ tiếp cận. Mục tiêu của chúng không chỉ là tiền, mà còn là phá hoại tâm lý, gây mất niềm tin trong cộng đồng.
Một chuyên gia an ninh mạng, nhấn mạnh: “Chúng ta phải coi đây là tình huống khẩn cấp về nhận thức. Việc trang bị kỹ năng phòng vệ số quan trọng không kém việc dạy con cách sang đường an toàn.”
Cuối cùng, “Bắt cóc online” không phải là câu chuyện viễn tưởng, mà là mối nguy thật sự đang rình rập mỗi gia đình. Chỉ một phút hoảng loạn có thể trả giá bằng cả gia sản.
Giữ bình tĩnh, xác minh thông tin, bảo vệ dữ liệu cá nhân và chia sẻ kiến thức này cho người thân chính là cách tốt nhất để hóa giải âm mưu của kẻ gian.
Phương Nam (t/h)
