Vi phạm trong hạch toán và kiểm soát nội bộ
Kết luận thanh tra mới đây của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) khu vực I cho thấy, ngân hàng Industrial and Commercial Bank of China Limited – Chi nhánh Hà Nội (ICBC Hà Nội) tồn tại nhiều vi phạm, hạn chế trong hoạt động nghiệp vụ.
Theo đó, ICBC Hà Nội hạch toán, phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro chưa đúng quy định, chưa kịp thời đối với các khoản tiền gửi tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB).
Trong hoạt động cấp tín dụng, quy trình thẩm định khoản vay được thực hiện thiếu chặt chẽ, tiềm ẩn rủi ro ảnh hưởng tới chất lượng tài sản. Công tác kiểm tra, giám sát sau cho vay còn hạn chế, chưa đánh giá đầy đủ tình hình khách hàng; việc định giá lại tài sản bảo đảm chưa được thực hiện định kỳ theo quy định.
Ở mảng ngoại hối, ICBC Hà Nội chưa thu thập đầy đủ hồ sơ, chứng từ để kiểm soát mục đích giao dịch ngoại tệ trong một số trường hợp chuyển tiền ra nước ngoài thanh toán hàng nhập khẩu trả chậm. Đặc biệt, ngân hàng chưa thực hiện đầy đủ việc thẩm tra định kỳ đối với các khách hàng có mức rủi ro cao, hoặc những khách hàng liên quan đến các văn bản của cơ quan chức năng, vi phạm quy định về phòng, chống rửa tiền (AML/CFT).
Cơ quan thanh tra cũng chỉ ra, một số hoạt động đã được NHNN cấp phép nhưng ICBC Hà Nội chưa triển khai hoặc triển khai ở mức hạn chế; dịch vụ đối với khách hàng nội địa phát triển chậm, quy mô nhỏ. Hệ thống kiểm soát nội bộ của chi nhánh được đánh giá là chưa phát huy hiệu quả, chưa nhận diện đầy đủ rủi ro và vi phạm trong quá trình hoạt động.
Lợi nhuận tăng cao, đạt hơn 1.300 tỷ
Theo báo cáo tài chính kiểm toán năm 2024, ICBC Hà Nội ghi nhận lợi nhuận sau thuế đạt 1.301 tỷ đồng, tăng gần 86,3% so với năm 2023. Động lực chính đến từ thu nhập lãi thuần 1.335 tỷ đồng và lãi thuần từ hoạt động kinh doanh ngoại hối 450,8 tỷ đồng. Tổng thu nhập hoạt động (TOI) đạt 1.820,5 tỷ đồng, đưa tỷ suất lợi nhuận sau thuế/Tổng thu nhập lên mức 71,4% – cao hiếm thấy trong hệ thống ngân hàng.
Tuy nhiên, quy mô tổng tài sản của ICBC Hà Nội lại giảm mạnh 22%, từ 32.871 tỷ đồng cuối năm 2023 xuống 25.493,5 tỷ đồng cuối năm 2024. Đây là tín hiệu của việc thu hẹp hoạt động trên thị trường liên ngân hàng. Cụ thể, tiền gửi và cho vay các tổ chức tín dụng khác giảm từ 27.360 tỷ đồng xuống còn 19.673 tỷ đồng, trong khi tiền gửi và vay các tổ chức tín dụng khác ở phía nợ giảm tới 76,8%, từ 5.684 tỷ đồng xuống còn 1.318 tỷ đồng.
Đáng chú ý, tiền gửi của khách hàng cũng giảm từ 21.642 tỷ đồng xuống còn 17.322 tỷ đồng, phản ánh xu hướng co hẹp quy mô hoạt động liên ngân hàng và huy động vốn. Dù vậy, dư nợ cho vay khách hàng vẫn tăng nhẹ, đạt 2.409 tỷ đồng vào cuối năm 2024.
Tính đến 31/12/2024, ICBC Hà Nội có vốn điều lệ 897 tỷ đồng, quỹ của tổ chức tín dụng 721 tỷ đồng, và lợi nhuận sau thuế chưa phân phối 4.833 tỷ đồng. Hệ số nợ phải trả/vốn chủ sở hữu ở mức 2,95 lần,
ICBC Hà Nội được thành lập từ năm 2009, đại diện pháp luật hiện nay là ông Sun Feng Lei. Chi nhánh có 11 phòng ban với khoảng 100 nhân sự, Ban giám đốc gồm ba người nước ngoài: ông Sun Feng Lei, ông Pang Liang và ông Shao Chang Yong.
