Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) vừa ban hành Thông tư số 31/2025/TT-NHNN quy định về hoạt động của công ty con, công ty liên kết của tổ chức tín dụng (TCTD) trong lĩnh vực quản lý nợ và khai thác tài sản.
Theo quy định tại Thông tư 31, các công ty quản lý nợ của tổ chức tín dụng không được phép kinh doanh bất động sản. Hoạt động duy nhất mà các công ty này được thực hiện liên quan đến tài sản bất động sản là mua tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu do bên ủy quyền giao trong quá trình xử lý nợ, nhằm mục đích thu hồi vốn. Tổng giá trị mua tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu không được vượt quá vốn điều lệ của công ty.
Đối với trường hợp tài sản bảo đảm là bất động sản, Thông tư quy định rõ thời hạn nắm giữ tối đa là 5 năm kể từ ngày mua. Sau thời hạn này, nếu công ty vẫn chưa bán hoặc chuyển nhượng, họ sẽ không được phép tiếp tục mua thêm tài sản bảo đảm khác từ các khoản nợ xấu của bên ủy quyền. Quy định này nhằm hạn chế tình trạng “ôm” bất động sản dài hạn, biến tướng hoạt động quản lý nợ thành đầu tư kinh doanh.
Trong hoạt động mua bán nợ, công ty quản lý nợ được phép mua nợ của chính ngân hàng mẹ theo phương án cơ cấu lại đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, cũng như mua nợ từ các tổ chức tín dụng khác hoặc từ công ty quản lý nợ khác. Tuy nhiên, Thông tư cũng quy định rõ các trường hợp bị hạn chế, chẳng hạn không được mua lại khoản nợ mà ngân hàng mẹ hoặc công ty con của ngân hàng mẹ đã từng bán cho tổ chức đó. Ngoài ra, công ty chỉ được bán nợ cho tổ chức, cá nhân bên ngoài, không được bán cho công ty con khác cùng thuộc ngân hàng mẹ nhằm tránh việc chuyển nhượng chéo, gây rủi ro trong hệ thống.
Thông tư cũng yêu cầu các công ty quản lý nợ phải báo cáo định kỳ hoạt động mua bán nợ cho tổ chức tín dụng sở hữu, đồng thời gửi báo cáo tài chính và báo cáo hoạt động cho Ngân hàng Nhà nước khi có yêu cầu. Đây là cơ sở để NHNN theo dõi và giám sát chặt chẽ hoạt động của các đơn vị này, đảm bảo tuân thủ đúng mục tiêu xử lý nợ xấu chứ không phát sinh hoạt động đầu cơ tài sản.
Thông tư 31/2025/TT-NHNN sẽ có hiệu lực từ ngày 1/12/2025. Các công ty quản lý nợ được thành lập trước thời điểm này phải xây dựng phương án xử lý và lộ trình khắc phục nhằm đáp ứng đầy đủ quy định mới. Trong vòng 12 tháng kể từ khi Thông tư có hiệu lực, các công ty phải hoàn tất quá trình rà soát hoạt động, xác định những nội dung chưa phù hợp, đề ra biện pháp khắc phục và gửi kế hoạch chi tiết đến Ngân hàng Nhà nước để được giám sát.
Trong thời gian tối đa 60 ngày kể từ ngày Thông tư có hiệu lực, các công ty quản lý nợ hiện hữu phải gửi phương án xử lý trực tiếp hoặc qua đường bưu chính tới Cục Quản lý, giám sát tổ chức tín dụng. Sau thời điểm này, nếu doanh nghiệp không đáp ứng các yêu cầu của Thông tư, họ sẽ phải chấm dứt hoạt động. Các tổ chức tín dụng sở hữu công ty quản lý nợ cũng có trách nhiệm báo cáo Ngân hàng Nhà nước về tình trạng tuân thủ hoặc việc chấm dứt hoạt động của các công ty này.
Đáng chú ý, những hợp đồng mua bán nợ hoặc giao dịch khác được ký trước ngày Thông tư có hiệu lực vẫn tiếp tục thực hiện theo thỏa thuận cũ. Tuy nhiên, mọi sửa đổi, bổ sung hợp đồng sau ngày 1/12/2025 phải phù hợp với các quy định mới trong Thông tư để đảm bảo tính pháp lý và đồng bộ.
Việc ban hành Thông tư 31/2025/TT-NHNN được đánh giá là bước đi quan trọng của Ngân hàng Nhà nước trong nỗ lực siết chặt quản lý hoạt động của công ty con và công ty liên kết trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng, đặc biệt là các công ty quản lý nợ. Quy định này không chỉ giúp tăng tính minh bạch trong xử lý nợ xấu, mà còn ngăn ngừa rủi ro đầu cơ bất động sản, góp phần duy trì sự ổn định và an toàn của hệ thống ngân hàng.
