Chỉ một câu mà như có ai bóp nhẹ vào ngực, một khoảng lặng tràn vào tim, len lỏi như làn khói mỏng, ép vào lồng ngực, không đau đớn dữ dội, mà buốt lặng âm thầm.

Cụ Phạm Công Đường

Phải rồi... trẻ thơ có mẹ lau khô, có người dỗ ngọt: “không sao đâu con, có ba, mẹ ở đây”. Vậy người già thì sao? Dù cũng lấm lem, run rẩy, yếu ớt chẳng khác, họ lại chẳng còn ai nhẹ nhàng nói với họ như thế nữa. Không còn đôi tay vuốt tóc mỗi sáng, không còn tiếng vỗ về bên tai, không còn bờ vai để tựa khi lòng chợt yếu mềm.

Người ta thường bảo: “già như trẻ con”. Hoặc “trẻ cậy cha, già cậy con” khác hơn là “gìa được bát cháo, trẻ được manh áo”. Nhưng liệu ta đã hiểu hết ý nghĩa trong đó?. Trẻ con được sinh ra giữa vòng tay yêu thương cha mẹ. Còn người già lại rời đi trong khoảng lặng cô đơn. Trẻ con khóc, người ta ôm. Trẻ con vụng về, ai cũng cười xòa. Trẻ con làm sai, người lớn dạy bảo bằng bao dung. Nhưng khi người già trở nên lẩm cẩm, kể đi kể lại một câu chuyện cũ, hoặc không tự chăm sóc được bản thân… ánh mắt xung quanh bỗng hóa lạnh nhạt và thiếu kiên nhẫn khiến người già co mình – lặng lẽ, khóc thầm trong sự tổn thương.

Từng người già, ngược dòng thời gian là những người mạnh mẽ nhất trong đời ta. Họ là những người đã che nắng, che mưa cho chúng ta bằng chính đôi vai gầy. Từng gồng gánh cơm áo cho ta bằng những giọt mồ hôi thánh thót và kể cả nước mắt. Và với nhịn ăn nhịn mặc, dành phần ngon nhất cho con cháu. Họ từng dắt ta qua những mùa mưa không mái, từng ôm ta suốt đêm dài khi ta sốt cao mê man. Họ đã sống một đời chỉ để ta được bình an, hạnh phúc.

Vậy mà thời gian, thứ không ai cưỡng lại được đã lặng lẽ bào mòn họ. Những bước chân cứng đi bao nơi chốn nay trở thành run rẩy, chống gậy; đôi mắt từng sáng rõ giờ mờ nhòe vì đục thủy tinh thể. Bàn tay từng mạnh mẽ giờ khó cầm nổi chén cơm và biết bao hoàn cảnh khác cần sự yêu thương, vỗ về…

Vì sao ta dễ dàng bao dung với con trẻ, mà lại khó lòng dịu dàng với cha mẹ, ông bà khi họ già yếu?. Phải chăng vì ta đã quen nhìn thấy họ vững chãi, nên khi họ yếu đuối, ta lúng túng, bối rối… rồi thiếu kiên nhẫn? Hay vì mải chạy theo cuộc sống mà bỏ lại sau lưng những người già đi từng ngày và chính những người đó lại có ánh mắt trông mong, với trái tim vẫn yêu thương ta như thuở ban đầu.

Không ai muốn trở thành gánh nặng cho con cháu và sự yếu đuối không phải là lựa chọn của người già. Vì đó là điều đến theo tự nhiên – như hoa sẽ úa, như lá sẽ rụng. Và điều họ cần lúc ấy, không phải là những lời than phiền, mà là một ánh nhìn cảm thông, một bàn tay nắm chặt, một vòng tay thật khẽ như thể đang ôm lấy đứa trẻ không còn ai dỗ dành.

Nếu một ngày ông bà, cha mẹ bạn kể đi kể lại câu chuyện cũ, xin đừng ngắt lời. Họ nhờ bạn giúp mặc áo, xin đừng than mệt. Nếu họ hay quên, đi đứng chậm chạp, tay chân lóng ngóng, xin đừng thở dài và nên ôm họ vào lòng và họ gầy yếu, run rẫy bạn hãy nâng đỡ.

Thời thơ ấu, chúng ta được người già nhẫn nại lau nước mắt, vỗ về ôm vào lòng cùng thức trắng đêm khi bạn sốt cao, chỉ để canh từng hơi thở nhỏ? Họ làm tất cả mà chưa từng nói lời oán trách, than phiền. Thì giờ đây, chúng ta nên thương lại họ như thế bằng tất cả lòng biết ơn dịu dàng.

Người già, cũng từng là những đứa trẻ có mẹ, có cha. Nhưng giờ đây, họ chỉ còn bạn. Đừng đợi đến lúc họ không còn đủ minh mẫn để nhận ra bạn là ai mới ôm họ thật chặt. Đừng đợi đến khi họ không còn nghe được mới nói câu "con thương ba mẹ, cháu thương ông bà". Đừng đợi họ rời xa rồi, mới thấy những giận hờn khi xưa hóa ra chẳng đáng.

Bởi cha mẹ hay bất kì người già nào, đều xứng đáng được yêu thương – không vì họ từng hi sinh, mà chỉ đơn giản, vì họ vẫn là người già. Họ cần được lắng nghe, được yêu thương trân trọng. Được sống những ngày cuối đời không phải trong tiếng thở dài, ánh mắt lạnh nhạt… mà trong sự dịu dàng, như thể họ đang quay lại làm một đứa trẻ – không còn ai dỗ dành.

Ai cũng từng là một đứa trẻ cần được chở che. Và nếu may mắn, ta cũng sẽ trở thành người già chậm rãi, yếu ớt, mong manh. Thế nên, hãy bắt đầu sống tử tế từ hôm nay bằng tình cảm chân thành, một ánh nhìn bao dung với người già như đang ôm lấy một đứa trẻ không còn ai dỗ dành.

Phương Nam (T/H)