Bước ngoặt lớn cho TTCK
Theo đó, thị trường chứng khoán Việt Nam ra đời vào năm 2000, được liệt vào thị trường cận biên (frontier). Trải qua 25 năm phát triển từ đó đến nay, thị trường chứng khoán của chúng ta không ngừng phát triển về quy mô cũng như chất lượng. Minh chứng là số lượng doanh nghiệp tham gia vào thị trường không ngừng tăng qua thời gian, giá trị vốn hóa luôn tăng về quy mô, quy cách hoạt động điều hành của Nhà nước không ngừng hoàn thiện.
Thị trường chứng khoán Việt Nam chính thức được tổ chức FTSE Russell (FTSE Russell là một tổ chức quốc tế, thuộc nhóm sở giao dịch London- London Stock Exchange Group), đưa vào theo dõi để xem xét nâng hạng từ năm 2018. Giới phân tích và các nhà quản lý chỉ số bắt đầu quan sát các bước cải cách, nâng tầm của thị trường chứng khoán chúng ta.
Trong vài năm gần đây, các cơ quan quản lý và thị trường đã thực hiện một loạt biện pháp quyết liệt: loại bỏ yêu cầu ký quỹ trước (pre-funding) với một số nhà đầu tư nước ngoài, đơn giản hóa thủ tục mở tài khoản cho nhà đầu tư nước ngoài, nâng cấp hệ thống công nghệ giao dịch và hoàn thiện cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) trên lộ trình. Những bước này giúp Việt Nam đáp ứng các tiêu chí kỹ thuật của FTSE và nhận được tín nhiệm từ hội đồng quản trị chỉ số.
Bên cạnh đó, FTSE đặc biệt chú trọng khả năng tiếp cận nhà môi giới toàn cầu, tức các công ty môi giới nước ngoài có thể thực hiện giao dịch trực tiếp hoặc qua cơ chế tương đương một cách “bình đẳng” với nhà môi giới trong nước. Việc này đòi hỏi thay đổi về pháp lý (cho phép các hình thức đối tác bù trừ, mở tài khoản thuận lợi), thay đổi quy trình vận hành (T+1, cơ chế bù trừ) và cả chuẩn mực rủi ro (chi phí xử lý giao dịch thất bại). Các tiêu chí ấy khó vì liên quan đến nhiều bên: Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Sở Giao dịch, VSD, các ngân hàng thanh toán và cả cộng đồng doanh nghiệp chứng khoán.
Tuy nhiên, với nổ lực phấn đấu khắc phục, chúng ta đã thuyết phục được FTSE Russell. Sáng ngày 8/10, FTSE Russell chính thức công nhận, thị trường chứng khoán Việt Nam đạt tiêu chí thị trường mới nổi thứ cấp. Tuy nhiên, chúng ta còn phải được đánh giá lại vào tháng 3/2026, mới chính thức có hiệu lực từ ngày 21/9/2026. Đây không phải là kết quả của một văn bản đơn lẻ mà là hệ quả của hàng loạt thay đổi đồng bộ, kỹ thuật lẫn thể chế được thực hiện và vận hành có kết quả trong thực tế.
Vai trò lớn với nền kinh tế và dòng vốn
Việc FTSE Russell chính thức nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp có ý nghĩa hết sức quan trọng. Thứ nhất, khả năng tăng thanh khoản. Khi được thêm vào rổ chỉ số FTSE Emerging Markets, cổ phiếu Việt Nam sẽ được nhiều quỹ ETF và quỹ theo chỉ số toàn cầu (quy mô lớn và uy tín cao) mua vào. Điều này tức thì làm tăng thanh khoản, giảm chênh lệch giá mua/bán và thường giúp đẩy vốn hóa thị trường lên cao hơn. FTSE ước tính tỷ trọng Việt Nam trong rổ chỉ số mới sẽ ở mức nhỏ (khoảng 0,5–0,8%) nhưng vì quy mô AUM (tổng tài sản đang được quản lý) của các quỹ theo dõi chỉ số là rất lớn, giá trị tuyệt đối dòng tiền có thể đáng kể.
.jpg)
Thứ hai, dòng vốn có thể đổ vào hàng tỷ USD, nhiều tổ chức phân tích đưa ra kịch bản cho dòng vốn khi nâng hạng. HSBC (Ngân hàng Hồng Kông – Thượng Hải) ước tính kịch bản thực tế có thể mang về khoảng 3,4 tỷ USD, trong khi kịch bản lạc quan nhất mà ngân hàng này nêu ra có thể lên tới 10,4 tỷ USD. Một số chuyên gia và định chế khác đặt khoảng 5- 7 tỷ USD cho dòng vốn thụ động trong các kịch bản khác nhau. Những con số này cho thấy dù tỷ trọng trong rổ chỉ số không lớn, tác động về mặt dòng vốn là hoàn toàn thực tế và có thể tạo cú hích lớn cho thị trường.
Thứ ba, tác động đến vốn chủ động và chất lượng doanh nghiệp: Việc thị trường nâng hạng sẽ tạo niềm tin rất lớn cho các nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư nước ngoài, trong đó có các quỹ đầu tư chủ động tìm đến.
Cuối cùng, thị trường chứng khoán chúng ta được nâng hạng tác động tới chi phí vốn quốc gia, FDI và xếp hạng tín nhiệm. Khi thị trường vốn trở nên sâu hơn, doanh nghiệp huy động vốn sẽ có chi phí thấp hơn; nhà đầu tư nước ngoài dễ rót vốn vào cổ phần, trái phiếu doanh nghiệp và trái phiếu chính phủ; điều này hỗ trợ đầu tư, tạo việc làm và thúc đẩy tăng trưởng. Các báo cáo phân tích cho rằng nâng hạng có thể đảo ngược xu hướng rút ròng ngắn hạn và đưa Việt Nam vào nhóm điểm đến hấp dẫn hơn trong mắt những nhà đầu tư định lượng và tổ chức lớn.
Box: FTSE Russell có bộ “quy trình phân loại quốc gia” (Equity Country Classification) với các tiêu chí kỹ thuật (về thanh khoản, minh bạch, khả năng giao dịch quốc tế, hệ thống thanh toán…) để đánh giá xem một thị trường xứng đáng được xếp loại nào. Nếu một quốc gia đáp ứng (hoặc tiến gần) các tiêu chí ấy, thì FTSE Russell có thể “nâng” vị thế thị trường đó theo lịch định kỳ (thường hàng năm hoặc có đợt cập nhật trung gian).
Theo Congly.vn
