Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) mới đây đã ban hành công văn số 6067/UBCK-GSĐC ngày 07/10/2025, thông báo về kết quả kiểm tra chất lượng dịch vụ kiểm toán tại Công ty TNHH Grant Thornton (Việt Nam), liên quan đến báo cáo tài chính năm 2024 của CTCP Hạ tầng Nước Sài Gòn (UPCoM: SII).
Theo đó, hồ sơ kiểm toán của Grant Thornton đối với SII bị đánh giá là không đạt yêu cầu, dẫn đến việc đình chỉ hai kiểm toán viên ký báo cáo là ông Nguyễn Địch Dũng và ông Lê Thế Việt.
UBCKNN kết luận kiểm toán viên không thực hiện đầy đủ các thủ tục kiểm toán cần thiết và chưa thu thập đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp theo chuẩn mực. Đáng chú ý, báo cáo kiểm toán của Grant Thornton từng đưa ra ý kiến chấp nhận toàn phần đối với báo cáo tài chính năm 2024 của SII – một năm mà công ty ghi nhận lợi nhuận kỷ lục từ hoạt động thoái vốn.
Sự bứt phá trong kết quả kinh doanh năm 2024 của SII đến từ việc hoàn tất chuyển nhượng 40,85% cổ phần tại CTCP Đầu tư Nước Tân Hiệp vào ngày 31/12/2024. Thương vụ này mang về khoản thu nhập tài chính 660,7 tỷ đồng, chiếm phần lớn trong lợi nhuận sau thuế hợp nhất 552 tỷ đồng. Trước đó, năm 2023, công ty lỗ gần 39 tỷ đồng.
CTCP Đầu tư Nước Tân Hiệp được đánh giá là tài sản chủ lực, đóng góp hơn 70% tổng công suất sản xuất nước của SII và có tỷ suất lợi nhuận ròng khoảng 45%. Việc thoái vốn khỏi đơn vị này đánh dấu một bước thay đổi chiến lược lớn sau khi DNP Water trở thành công ty mẹ của SII vào cuối năm 2023, nắm giữ 50,6% cổ phần.
Sau giai đoạn ghi nhận lợi nhuận đột biến, hoạt động kinh doanh cốt lõi của SII gặp nhiều thách thức trong năm 2025. Kế hoạch kinh doanh đặt mục tiêu doanh thu 300 tỷ đồng nhưng dự kiến lỗ sau thuế hơn 60 tỷ đồng. Nguyên nhân chủ yếu là sự sụt giảm thu nhập từ các công ty liên kết sau khi đã thoái vốn.
Kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm 2025 phần nào phản ánh rõ thực trạng này. Doanh thu thuần đạt 144 tỷ đồng, tăng 7% so với cùng kỳ và hoàn thành 48% kế hoạch năm. Tuy nhiên, chi phí vận hành và chi phí tài chính tăng khiến công ty lỗ sau thuế gần 18 tỷ đồng, cao hơn nhiều so với mức lỗ 4 tỷ đồng trong cùng kỳ năm trước.
Lũy kế nửa đầu năm 2025, công ty lỗ ròng gần 22 tỷ đồng, phù hợp với kế hoạch lỗ 67 tỷ đồng cho cả năm.
Điểm đáng chú ý trong cấu trúc tài chính của SII là việc dòng tiền từ các thương vụ thoái vốn không được sử dụng để tái đầu tư vào hoạt động sản xuất, mà chuyển hướng mạnh sang lĩnh vực cho vay. Tại thời điểm ngày 30/06/2025, khoản mục phải thu về cho vay ngắn hạn đạt 993,1 tỷ đồng, tăng mạnh so với mức 620,6 tỷ đồng đầu năm và chiếm hơn một phần ba tổng tài sản công ty.
Danh mục cho vay tại cuối quý 2 năm 2025 bao gồm nhiều khoản có giá trị lớn, trong đó có khoản cho CTCP Đầu tư và Phát triển Ana là 345 tỷ đồng, Công ty TNHH TMDV SX Bình An An là 160 tỷ đồng và CTCP Kinh Doanh Bảo Phúc là 150 tỷ đồng. Đáng lưu ý, các khoản vay này không đi kèm tài sản đảm bảo rõ ràng. Một số khoản vay được thế chấp bằng cổ phần tại Công ty TNHH Đầu tư và Xây dựng TNG, đơn vị mẹ của Tổng công ty Thăng Long – CTCP.
Theo thông tin công khai, ông Vũ Anh Tuấn, người sở hữu 17% vốn tại TNG và đang là Chủ tịch của cả TNG và TTL, là bên liên quan trong khoản vay của Ana. Trường hợp của Công ty Bình An An cũng tương tự, khi khoản vay được đảm bảo bằng cổ phần thuộc sở hữu của bà Hoàng Thị Hồng Nhung, Phó Tổng giám đốc tại TTL, người sở hữu 12,5% cổ phần tại TNG.
Trong khi đó, SII vẫn đang duy trì vay nợ tài chính ở mức cao. Tính đến ngày 30/06/2025, tổng dư nợ là 725,9 tỷ đồng, bao gồm khoản vay ngắn hạn 233 tỷ đồng từ chính công ty mẹ DNP Water với lãi suất 10,5%/năm. Điều này đặt ra câu hỏi về hiệu quả sử dụng vốn, khi công ty vừa phải đi vay với lãi suất cao, vừa thực hiện cho vay bên ngoài với điều kiện chưa rõ ràng về đảm bảo an toàn vốn.
Tại Đại hội cổ đông thường niên 2025, Chủ tịch HĐQT SII, ông Hoàng Minh Hùng cho biết các khoản cho vay đều tuân thủ quy trình nội bộ và được kiểm toán chấp thuận. Với các khoản chưa có tài sản đảm bảo, công ty đang trong quá trình bổ sung. Ông Hùng nhấn mạnh rằng kinh doanh luôn đi kèm rủi ro và đề nghị cổ đông đợi thêm kết quả tài chính để đánh giá hiệu quả của chiến lược mới.
Tuy vậy, cảnh báo từ UBCKNN về chất lượng kiểm toán báo cáo tài chính năm 2024 đã khiến các đánh giá trước đó cần được xem xét lại. Khi ý kiến kiểm toán "chấp nhận toàn phần" bị cơ quan quản lý kết luận là không đủ cơ sở, các giao dịch tài chính trọng yếu của SII trong năm qua cần được làm rõ để đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình với cổ đông.
