Bộ Tài chính đang lấy ý kiến cho dự thảo lần 2 Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Điểm đáng chú ý trong dự thảo là việc bổ sung nhiều mặt hàng vào diện chịu thuế, trong đó có nước giải khát có đường và điều hòa nhiệt độ công suất lớn.
Theo dự thảo, nước giải khát theo tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) có hàm lượng đường trên 5g/100ml sẽ bị áp thuế tiêu thụ đặc biệt. Bộ Tài chính viện dẫn TCVN 12828:2019, trong đó nước giải khát được hiểu là đồ uống hương liệu (bao gồm nước tăng lực, nước thể thao, nước điện giải và các loại đồ uống đặc biệt khác), nước giải khát có chứa cà phê, trà, thảo mộc, nước có chứa nước trái cây và các loại đồ uống từ ngũ cốc.
Tuy nhiên, dự thảo cũng nêu rõ một số trường hợp ngoại lệ. Các sản phẩm không thuộc diện bị đánh thuế như sữa và sản phẩm từ sữa, thực phẩm dạng lỏng phục vụ dinh dưỡng, nước khoáng thiên nhiên, nước uống đóng chai, nước rau quả và nectar (mật) rau quả, cũng như các sản phẩm từ ca cao. Hàm lượng đường sẽ được tính theo tổng lượng đường quy định tại hướng dẫn về nhãn hàng hóa của Bộ Y tế, căn cứ vào thông tin được ghi rõ trên bao bì sản phẩm.
Ngoài nước giải khát, dự thảo còn quy định chi tiết đối với mặt hàng điều hòa nhiệt độ. Theo đó, các loại điều hòa có công suất từ trên 24.000 BTU đến 90.000 BTU sẽ phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, ngoại trừ những mẫu được thiết kế riêng để lắp đặt trên các phương tiện vận tải như ô tô, tàu hỏa, máy bay, tàu thủy.
Đáng lưu ý, trong trường hợp tổ chức hoặc cá nhân sản xuất, nhập khẩu điều hòa nhưng tách riêng từng bộ phận (như cục nóng, cục lạnh), sản phẩm vẫn được tính là một máy điều hòa hoàn chỉnh và thuộc diện chịu thuế. Với các hệ thống điều hòa trung tâm có công suất trên 90.000 BTU, nếu việc nhập khẩu chia thành nhiều chuyến theo tiến độ thi công công trình, Bộ Tài chính sẽ có hướng dẫn cụ thể để xác định đây là đối tượng không chịu thuế.
Dự thảo Nghị định cũng bổ sung danh mục xe ô tô nằm trong diện áp thuế tiêu thụ đặc biệt. Cụ thể, các loại xe có gắn động cơ dưới 24 chỗ ngồi đều phải chịu thuế, bao gồm xe ô tô chở người, xe bốn bánh có gắn động cơ, xe pick-up chở người, xe pick-up cabin kép chở hàng, cũng như xe tải VAN có từ hai hàng ghế trở lên và có thiết kế vách ngăn cố định giữa khoang chở người và khoang chở hàng.
Trong khi đó, một số loại phương tiện sẽ không phải chịu thuế. Danh sách miễn trừ gồm xe cứu thương, xe tang lễ, xe chở phạm nhân, xe chuyên dụng; xe thiết kế vừa có chỗ ngồi vừa có chỗ đứng có sức chứa từ 24 người trở lên; xe ô tô chở người hoặc xe bốn bánh gắn động cơ chỉ lưu hành trong phạm vi hạn chế như khu vui chơi, giải trí, di tích lịch sử, bệnh viện, trường học. Ngoài ra, các loại xe chuyên dùng khác theo quy định của Chính phủ cũng được loại trừ.
Việc bổ sung nước giải khát nhiều đường và điều hòa công suất lớn vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt được xem là bước đi nhằm mở rộng cơ sở thuế, đồng thời góp phần điều tiết tiêu dùng đối với những sản phẩm có thể ảnh hưởng đến sức khỏe hoặc tiêu tốn nhiều năng lượng. Dự thảo hiện vẫn đang được lấy ý kiến rộng rãi trước khi trình Chính phủ xem xét và ban hành chính thức.
