Kiểm soát ngặt lượng bán ra
Costco Wholesale Corporation là một tập đoàn bán lẻ khổng lồ đa quốc gia của Hoa Kỳ, thành lập năm 1983 tại Seattle, Washington với hơn 800 kho hàng trên toàn cầu và doanh thu hàng năm vượt 200 tỷ đô la đang phải đối mặt với một vấn đề chưa từng có. Vàng cháy hàng. Người dân Mỹ đang đổ xô mua vàng với tốc độ chóng mặt. Costco phải áp dụng các giới hạn mua ngặt nghèo để kiểm soát nhu cầu người mua tăng mạnh. Theo đó, mỗi thành viên chỉ được mua tối đa hai thỏi vàng trong vòng 20 giờ với giới hạn một giao dịch cho mỗi thẻ thành viên. Để hình dung, một 1 ounce (khoảng 31,1 gram) có giá khoảng 3.232 đô la, có nghĩa mỗi khách hàng chỉ có thể chi tối đa 6.464 đô la mỗi ngày cho nhu cầu vàng.
Mỹ tham gia cuộc đua tích trữ vàng, điều hiếm thấy trước đây.
Đây là một biện pháp cực kỳ nghiêm ngặt. Bởi, mới đầu 2023 khi Costco lần đầu đưa vàng thỏi lên kệ, mỗi thành viên có thể thực hiện hai giao dịch mua vàng mà không giới hạn số lượng. Mọi thứ đã đổi chiều khi đầu 2024, nhu cầu vàng tăng mạnh, buộc Costco giảm giới hạn xuống còn 5 thỏi vàng mỗi ngày. Đến tháng 5/2025, hạn mức mua chỉ còn 2 thỏi vàng/ngày với quy định chỉ một giao dịch mỗi thẻ thành viên.
Việc siết lại số lượng vàng được mua phản ánh một thực tế đáng lo ngại. Câu chuyện này không chỉ là một hiện tượng mua sắm mà là tín hiệu báo động về tâm lý bất an đang lan rộng trong nền kinh tế số một thế giới. Cũng theo báo cáo của Costco, từ 2023 đến nay họ đã bán khoảng 100 triệu USD từ mặt hàng vàng, một con số khổng lồ. Để đáp ứng nhu cầu tích trữ, Costco mở rộng danh mục kim loại quý. Đến 2025, Costco bổ sung thỏi bạch kim nguyên chất có độ tinh khiết 999,5% do Thụy Sĩ sản xuất vào danh mục sản phẩm.
Tương tự vàng, Bạch Kim cũng bị giới hạn mua ban đầu ở mức 5 thỏi mỗi thành viên, nhưng gần đây đã giảm xuống 2 thỏi mỗi ngày do nhu cầu tăng vọt. Theo Costco, vàng và bạch kim đã trở thành luồng gió thuận cho doanh số thương mại điện tử của công ty. Các sản phẩm vàng và bạch kim thường cháy hàng chỉ trong vài giờ sau khi được đưa lên website. Một hiện tượng hiếm thấy ở Mỹ.
Tâm lý bất an và không chắc chắn
Tại sao người dân sống ở quốc gia giàu có nhất thế giới như Mỹ lại đột nhiên đổ xô mua vào vàng vật chất, điều rất hiếm thấy trước đây? Theo các chuyên gia tài chính, đây không phải là hành vi mua sắm thông thường. Đây có thể là tâm lý trú ẩn đầu cơ của tổ chức phản ánh sự bất an sâu sắc về tương lai, kinh tế và chính trị. Người dân Mỹ từ các bà nội trợ đến các nhà đầu tư nhỏ lẻ đang cảm nhận được những rủi ro tiềm ẩn trong nền kinh tế. Họ không còn tin tưởng hoàn toàn vào USD hay thị trường chứng khoán. Thay vào đó, họ tin đến vàng như một bến cảng an toàn trong cơn bão.
Vàng đang trong vị thế tăng giá khi xu hướng mua vào tăng trước bối cảnh bất an, không chắc chắn.
Theo số liệu, trong quý I/2025, Mỹ nhập khẩu 600 tấn vàng (62,3 tỷ USD) từ Luân Đôn và Thụy Sĩ, hai trung tâm lưu trữ vàng thỏi lớn nhất thế giới. Lượng vàng này chiếm khoảng 13% kho vàng tại Ford Knox (bang Kentucky, Mỹ).
Nhưng câu hỏi đặt ra là tại sao Mỹ, quốc gia sở hữu kho vàng lớn nhất thế giới và từng là trung tâm của hệ thống tài chính toàn cầu lại cần nhập khẩu lượng vàng khổng lồ và trong thời gian ngắn? Đây không phải là hành động ngẫu nhiên. Đằng sau động thái này là những tín hiệu đáng lo ngại về một cuộc khủng hoảng tài chính, bất ổn địa chính trị, lạng phát gia tăng và sự suy giảm niềm tin vào đồng USD.
Số liệu công bố, hiện nợ công Mỹ đã vượt ngưỡng 35.000 tỷ USD, với chi phí trả lãi khoảng 1000 tỷ USD/năm đương 4% GDP. Tình hình trở nên nghiêm trọng hơn khi Moody’s Corporation (tổ chức xếp hạng tín dụng lớn nhất thế giới, Hoa Kỳ) đã hạ bậc tín nhiệm nợ dài hạn của Mỹ từ mức AA xuống AA1 do lo ngại về thâm hụt ngân sách kéo dài và khả năng trả nợ suy giảm. Đây là lần đầu tiên Mỹ mất xếp hạng tín nhiệm hoàn hảo tại cả ba tổ chức lớn Moodies, Fitch và NP Global.
Lịch sử cho thấy các quốc gia thường tích trữ vàng trước khi xảy ra cả cuộc khủng hoảng lớn. Vào năm 2020 khi Cục Dự trữ liên bang bơm 2000 tỷ USD để kích thích kinh tế, vàng đã đạt đỉnh 2.075 USD. Lượng vàng nhập khẩu khổng lồ của Mỹ và giá tăng chóng mặt như hiện nay gợi nhớ những thời điểm bất ổn khi các quốc gia và tổ chức tài chính chuẩn bị cho kịch bản tồi tệ nhất.
Theo thông báo mới nhất từ Hiệp hội vàng Luân Đôn, dự trữ vàng tại đây đã giảm 1,7% chỉ trong vài tuần gần đây, phần lớn là do dòng chảy vàng sang Mỹ. Không chỉ người dân mà cả các ngân hàng thương mại và các quỹ đầu tư tại Mỹ cũng đang đẩy mạnh mua vào vàng.
Sở giao dịch hàng hóa Mỹ và các kho vàng tại New York ghi nhận dòng vốn 70 tỷ USD chảy vào vàng từ ngày bầu cử tổng thống Mỹ đến giữa tháng 5/2025. Các quỹ ETF vàng lớn như SPDR Gold Trust đã tăng vị thế vàng thêm 150 tấn trong qúy I/2025, trái ngược với xu hướng bán ròng 500 tấn trong năm 2013. Lượng vàng nhập khẩu khổng lồ nhằm đáp ứng nhu cầu này, đồng thời đảm bảo nguồn cung cho hệ thống tài chính Mỹ trước nguy cơ thiếu hụt.
Xu hướng giữ vị thế và “ly khai” USD?
Việc nhập khẩu vàng không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn mang ý nghĩa địa chính chỉ sâu sắc. Trong bối cảnh Trung Quốc và Nga đang tích trữ vàng để giảm phụ thuộc vào đô la, Mỹ dường như đang củng cố vị thế trong một hệ thống tài chính mới, nơi vàng có thể đóng vai trò trung tâm. Động thái nhập khẩu 600 tấn vàng của Mỹ có thể là cách để duy trì lợi thế trong cuộc đua này.
Giá vàng tại thị trường Việt Nam tăng dốc từ đầu 2025.
Chính sách thuế của Tổng thống Trump đưa ra mức từ 10 đến 25% áp lên hàng hóa từ hơn 90 quốc gia được dự báo sẽ đẩy lạm phát tại Mỹ tăng mạnh. Theo Goldman Sax (tập đoàn tài chính, đầu tư của Hoa Kỳ), thuế quan có thể làm chỉ số CPI Mỹ tăng thêm 1 đến 2% trong năm nay. Đẩy lạm phát vượt mục tiêu 2% của Cục Dự trữ liên bang Fed. Trong bối cảnh này, vàng tài sản chống lạm phát hiệu quả trở thành lựa chọn hàng đầu.
Cầu tăng, đẩy giá vàng thế giới tăng 26% trong năm ngoái và tiếp tục lập đỉnh mới 3.500 USD vào tháng tư vừa qua. Việc Mỹ nhập khẩu vàng khổng lồ là tín hiệu cảnh báo về sự suy yếu của đồng USD. Nếu đồng bạc xanh mất giá trị, các quốc gia đang nắm giữ 4.700 tỷ USD trái phiếu kho bạc Mỹ như Trung Quốc, Nhật Bản có thể giảm mua trái phiếu làm tăng lợi suất và đẩy chi phí vay của Mỹ lên cao. Điều này sẽ làm trầm trọng thêm gánh nặng nợ công, tạo vòng xoáy nguy hiểm cho kinh tế Mỹ.
JP Morgan (ngân hàng đầu tư và quản lý tài chính, Mỹ) dự báo giá vàng đạt 3.675 USD vào quý 4/2025, thậm chí vượt 4.000 USD nếu lạm phát và bất ổn địa chính trị leo thang. Việc Mỹ hút vàng từ London và Thụy Sĩ làm giảm dự trữ vàng tại các trung tâm này, đẩy giá vàng toàn cầu tăng hoặc thậm chí cao hơn vào cuối năm. Các quốc gia như Trung Quốc và Nga vốn đang dẫn đầu xu hướng giảm phụ thuộc vào đồng USD. Họ toan tính, nếu USD mất vị thế đồng tiền dự trữ toàn cầu, vàng sẽ trở thành chuẩn giá trị mới. Họ không chờ đợi ngày đó đến. Họ hành động ngay từ bây giờ. Tích lũy vàng như một cách để định vị trong một trật tự tài chính mới, nơi ai có vàng sẽ nắm quyền đặt ra luật lệ.
Hoàng Anh (t/h,Costco Wholesale Corporation, Bloomberg)
