Cà phê – Thức uống quen thuộc và “con dao hai lưỡi” cho sức khỏe

Cà phê từ lâu đã trở thành một trong những loại đồ uống phổ biến nhất trên thế giới, gắn liền với thói quen sinh hoạt của hàng triệu người. Tại Việt Nam, cà phê không chỉ là thức uống mỗi sáng mà còn là một phần văn hóa giao tiếp, làm việc và sáng tạo. Tuy nhiên, tác động của cà phê đến sức khỏe luôn là chủ đề gây tranh cãi, bởi bên cạnh nhiều lợi ích, nó cũng tiềm ẩn những rủi ro nếu lạm dụng.

Lợi ích của việc uống cà phê

  1. Tăng cường sự tỉnh táo và tập trung
    • Caffeine trong cà phê có khả năng kích thích hệ thần kinh trung ương, giúp giảm mệt mỏi, cải thiện mức độ tỉnh táo và hiệu suất làm việc, đặc biệt là trong những công việc đòi hỏi sự tập trung cao.
  2. Cải thiện tâm trạng
    • Các nghiên cứu chỉ ra rằng uống cà phê với liều lượng hợp lý có thể làm giảm nguy cơ trầm cảm, nhờ tác động của caffeine đến việc tiết dopamine và serotonin – hai chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến cảm giác hạnh phúc.
  3. Hỗ trợ trao đổi chất và giảm cân
    • Caffeine thúc đẩy quá trình sinh nhiệt, tăng cường tốc độ trao đổi chất, từ đó giúp cơ thể đốt cháy nhiều calo hơn. Vì vậy, cà phê thường có mặt trong các sản phẩm hỗ trợ giảm cân.
  4. Bảo vệ não bộ
    • Một số nghiên cứu cho thấy, người uống cà phê thường xuyên với liều lượng vừa phải có nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và Parkinson thấp hơn.
  5. Giảm nguy cơ mắc một số bệnh mạn tính
    • Uống 2–3 ly cà phê/ngày có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2, bệnh gan nhiễm mỡ, xơ gan và ung thư gan nhờ tác dụng chống oxy hóa của polyphenol và axit chlorogenic có trong cà phê.
ca-phe-thuc-uong-quen-thuoc-va-con-dao-hai-luoi-cho-suc-khoe-1755750110.jpg
 

Tác hại khi lạm dụng cà phê

  1. Gây rối loạn giấc ngủ
    • Uống cà phê vào buổi chiều hoặc tối có thể gây khó ngủ, mất ngủ hoặc ngủ không sâu giấc, ảnh hưởng đến đồng hồ sinh học tự nhiên.
  2. Tăng nhịp tim và huyết áp
    • Người có bệnh tim mạch hoặc huyết áp cao cần hạn chế caffeine, bởi việc tiêu thụ quá nhiều có thể dẫn đến hồi hộp, tim đập nhanh và tăng huyết áp đột ngột.
  3. Ảnh hưởng đến dạ dày
    • Cà phê có tính axit và kích thích tiết dịch vị, dễ gây cảm giác khó chịu, ợ nóng hoặc viêm loét dạ dày nếu uống khi đói hoặc sử dụng quá nhiều.
  4. Nguy cơ gây nghiện
    • Caffeine có thể tạo thói quen phụ thuộc, khi giảm hoặc ngừng uống đột ngột có thể dẫn đến đau đầu, cáu gắt, mệt mỏi.
  5. Không phù hợp với một số đối tượng
    • Phụ nữ mang thai, trẻ em và người nhạy cảm với caffeine cần hạn chế uống cà phê, bởi nó có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thai nhi, gây lo âu, run tay hoặc mất cân bằng thần kinh.

Cà phê là thức uống mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nếu được sử dụng đúng cách và đúng liều lượng. Các chuyên gia khuyến cáo, một người trưởng thành khỏe mạnh chỉ nên uống khoảng 2–3 ly cà phê (tương đương 200–300mg caffeine) mỗi ngày. Việc lạm dụng không những không đem lại lợi ích mà còn tiềm ẩn nguy cơ cho tim mạch, dạ dày và giấc ngủ.

Vì vậy, chìa khóa nằm ở sự cân bằng: uống cà phê như một thú vui và công cụ hỗ trợ tinh thần, nhưng đừng biến nó thành thói quen quá mức.

Thảo Nguyên (t/h)